00:55.3
inasahan na po natin kasi karamihan po sa kanila mga hydro plants.
00:59.8
Wala talaga silang tubig so hindi po talaga silang makatakpo.
01:03.4
So ang mga pinagpaliwanag po natin, ang tawag po natin, equipment related na issues yung kinaharap nila.
01:13.2
May mga nagpaliwanag naman po na nagsabi na hindi nila inaasahang bumigay yung mga parte noong equipment.
01:20.6
ng planta. Kaya po iniimbestigahan po namin yun na kaya po ba bumigay yung mga parte na yun,
01:27.2
eh hindi nila na-maintain ng maayos or dahil po talagang hindi inaasahang.
01:33.6
So yun po yung iniimbestigahan po natin.
01:36.1
Aning po yung patuloy po yung pagpapaliwanag nila na sila admit sa amin at under evaluation po ngayon.
01:44.2
Opo, ang mga planta pong ito, ano pong kanila pong fuel, ma'am?
01:47.6
Um, karamihan po dito ay coal or diesel. Yun pong pinagpaliwanag po namin, coal or diesel na.
01:54.1
Okay, sige po. So ma'am, ito hong mga bumabagsak ano ho ng mga plantang ito, ano ho ba ang responsibility ng NGCP sa inyo?
02:06.5
Kayo ba ang dapat dumirekta ho sa mga planta o obligasyon ng NGCP mag-report po sa inyo?
02:12.6
Um, ang NGCP po nagre-report din po sa amin nung mga parang day-to-day, tinatawag po silang daily operations report.
02:20.9
So dun po nakikita namin yung status po ng mga planta. Yan po yung at the end of the day.
02:27.7
But actually, pag meron pong tinatawag tayong significant incident, yun po in 15 minutes dapat po i-report nila sa amin yung mga pangyayari.
02:36.8
Pero yung actual po na condition, kasi po ang makikita lang ni NGCP,
02:42.6
yung nangyari sa point of connection, dun po sa physical connection na sa grid,
02:47.8
pero yung totoo pong nangyari sa loob ng planta, hindi po yun talaga makikita ni NGCP,
02:52.8
di may diretsyo po kami sa mga planta po pagdating na po dun sa mga ganong mas malalim na investigation.
02:59.4
Opo. Pero po sa usapin po naman sa pagiging responsable ng NGCP,
03:07.7
sa pagsiguro na kapag may mga bumabagsak na planta,
03:11.5
ay meron tayong mapagkukunan po ng ilang pang-sourced, opo, ng kuryet. Go ahead ma'am.
03:17.7
Tama po. Yan po, pangunahin pong responsibilidad ni NGCP na mangontrata po ng reserba.
03:24.1
Kasi po yung trabaho po niya as system operator ay paniguraduhin na reliable, na palaging maayos ang takbo po ng grid.
03:33.7
So, last year po, kung maalala po ninyo, actually,
03:37.9
dahil po inutusan natin si NGCP na mangontrata ng mga reserba,
03:44.9
meron po siya mga pinasukan na kontrata. Pero actually po, kulang pa din po talaga yung mga nakontratang reserba.
03:52.7
Opo. So, sa ngayon po ma'am, na ito nga po, nag-yellow alert tayo, red alert, at may bumabagsak na mga planta.
04:00.8
Bilang example po, ito hong sinasabi po ninyo na anim na mga generation companies na ito,
04:06.8
ito po yung nanggagaling.
04:07.9
Saan po itong kanilang sinusuplayan? Luzon o Visayas?
04:11.9
Luzon and Visayas po.
04:13.5
Okay. Opo. Opo. Kapag ganyan, ma'am, kailan pa pasok po yung kinontrata supposed to be po ng NGCP na papalit sa mga bumagsak na planta?
04:25.2
Ay, ano po yan? Dapat po yung mga nakareserba ay meron pong reserbang nakaabang,
04:30.5
meron pong reserbang nakaalalay, tawag natin regulating reserve, inaalalayan yung pultahin ng sistema.
04:37.1
Meron pong reserbang nakaabang, so nakaalalay at nakaabang.
04:41.0
Yun pong nakaabang, ano po yan? It's on a real-time basis.
04:46.1
Dapat po pumapasok sila pag tinawag sila.
04:48.9
Meron pong kailangan pumasok yung hot start na pinatawag natin within I think 30 minutes ang maximum na pagpasok po niya.
05:00.7
So dapat po nandyan po yun, nakaabang po siya.
05:03.9
Opo. So kung siya po'y pumasok, para po...
05:07.0
So kung siya po punuan yung pagkukulang ng bumaliyang planta, paano po ang presyohan nun per kilowatt hour?
05:14.9
Meron, kung nakakontrata po siya kay NGCP, ang presyo po nun ay kontrolado po namin ng Energy Regulatory Commission.
05:22.4
Kasi po kami po ang nag-review at nag-aaproba kung magkano lang po yung pwedeng i-charge, kasi po ipapasa po yun sa ating mga, sa ating po tayong mga consumers.
05:33.7
Pero pagdating po sa, meron na po tayong sinatawag.
05:37.0
Kaya lang po, sinuspindi po namin yan itong Marso dahil nagkaroon po kami ng mga question dun sa, exactly po sa presyohan.
05:47.7
So, pero kung gumagana po yung reserve market, katulad po ng WSM, dun po mababase yung presyohan po ng reserba.
05:56.7
Dun po sa mga hindi nakakontratang reserba, market din po ang magsiset po ng presyo po nun.
06:03.0
So sa ngayon po, sa mga kakontrata ng NGCP,
06:07.0
Opo, na mga planta na siya hung sasalo sa mga babagsak, sa ilan pong plantang ito, ilan po dito ang meron na pong kontrata na dinaan sa inyo?
06:19.3
At ilan po kaya dito? Kung alam po ninyo, yun pong ang presyohan ay manggagaling sa WSM.
06:25.0
Ngayon po, ang NGCP po, merong nakakontrata na mahigit 30 na kontrata yung meron po siya.
06:34.2
Meron din pong mga planta na nag-offer, hindi ko lang po kabisada yung kung ilan, yung diretsyo sa market, yung tawag natin merchant plant.
06:46.5
Opo. Opo. So sige, so ma'am dito ho ngayon sa mga plantang bumagsak, ano po, ano ang report sa inyo?
06:55.3
Ilan na ho ba as we speak now, ilan po yung actual na hindi po gumagana at bumagsak po during this time?
07:02.0
So, yun pong mga naka-outage pa rin po natin, mahigit 20 pa din po sa Luzon at mahigit 20 pa din po sa Visayas.
07:13.3
Marami-rami pa rin po. Pero karamihan po dito nga nabanggit po kanina ay either hydro plants na walang tubig or sa Visayas, biomass plants, wala po kasing bagas dahil off-mealing season, wala din silang fuel.
07:26.1
O sige, so yun po kasi hindi na ho dapat nga sinasama sa usapin kasi nga definitely po hindi ka na-produce.
07:32.0
So, ngayon po ma'am, sabi ho ninyo, kulang pa rin yung nakontrata ng NGCP na ancillary services?
07:43.2
Okay, kung kulang pa rin po yan ma'am, saan po ngayon, paano po ang sitwasyon doon? Hindi ho ba kung kulang yan, pagkukulang yan ang NGCP?
07:55.5
Pagkukulang po niyang mangontrata, ang explanation naman po niya doon ay ito lang ang nag-offer.
08:02.0
So, isang araw nga po, nag-meeting din po kami ng DOE at NGCP para po pag-usapan yung second round ng pang-ontrata ng NGCP at yung pagpapaigting nung pag-testing po niya sa mas maraming pang planta.
08:18.6
Kasi po kailangan po natin ng mas maraming plantang may kakayahang mag-offer ng reserba. Hindi po kasi lahat ng planta kayang mag-offer ng reserba.
08:29.4
So, pinag-uusapan na po yun yung second round po ng kontrata.
08:32.0
Okay, sige po. So, sa ngayon meron po kayong official po dito nga na pahayag na meron po kayong napag-alaman na ang presyuhan po sa wholesale electricity spot market ay tumaas po ng hanggang 47% sa unang linggo ng kasalukuyang buwan.
08:53.7
Opo, ito po ba'y pambihira ba ito? Ito po ba'y kakaiba? Ito po ba'y kahinahinala?
09:02.0
Definitely po nag-iimbita po siya ng attention. Kaya po talagang mas malalim pong pagbubusisi yung ginagawa po namin dun sa presyuhan at inaaral po namin kung ano pa pong mga otoridad yung meron kami para po mag-respond dito sa, kasi po sabi nga po ng pag-asa ito pong high heat index natin nararamdaman mukhang hanggang second week of May pa.
09:30.0
Hindi naman po pwedeng ganito pala.
09:32.0
So inaaral po namin yung mga pwede pa po namin magawa ayon sa bata.
09:38.5
Opo, kung ito po ay 47% sa Luzon, anong kaya effect nito sa electric bill namin sa Meralco?
09:46.2
Okay, thank you po sa tanong. Kasi po yan po yung minsang hindi na ipapaliwanag ng mahusay.
09:53.7
Yan pong mga consumers na ang distribution utility or electric cooperative ay nangontrata ahead of time.
10:02.0
Hindi po masyadong mahalaga itong presyuhan sa USM kung sa consumers na nakakontrata po yung utility.
10:15.7
Ang delikado po dito yung mga consumers sa lugar na yung electric cooperative or distribution utility ay hindi nangontrata ahead of time.
10:25.0
Wala pong power supply agreement. Ibig sabihin po, bumibili po siya halos kabuuan sa merkado.
10:32.0
So siya po yung exposed pag po ganitong sitwasyon.
10:35.8
Opo, kasi po ngayon ma'am ang Meralco, walang report sa inyo na sila'y bumili ng kakulangan sa USM at sila po lamang ay umasa doon sa kanila pong programa na ano, yung interruptible.
10:49.7
Ang Meralco po, meron po siyang USM exposure pero hindi po ganun kalaki. Kung tama po yung pagkaalala ko mga 20,
10:59.4
parang mga 20% ng exposure.
11:02.0
Meron po siya po yata. Meron po tayong mga distribution utility or electricity po.
11:10.0
Opo, na medyo nag-lumalabong ating signal sa telepono.
11:15.2
Maganda po itong para maintindihan nyo, kuryente pinag-uusapan dito and una yung pong supply, pangalawa po yung presyuhan at responsibilidad din po ng gobyerno bilang regulator nga sa industriya nito.
11:27.3
Kaya nga po Energy Regulatory Commission.
11:31.0
Balikan natin si Atty.
11:32.8
Monalisa Di Malanta.
11:34.2
Ma'am, naputol po kayo doon sa ano?
11:37.6
Sa Meralco po, wala kanyong problema nga kasi meron ka nakakontrata eh. So, fixed na ang iyong presyuhan.
11:42.9
Maliit na lang po kanyo ang exposure nila sa USM, no?
11:47.3
Ang binabanggit ko po kanina, ang medyo delikado po, yung mga ibang utility natin or electrical operative, may nakita po kami ng mga electrical operative natin na almost 100% po ang exposure sa USM.
11:59.9
So, ibig sabihin po, yung consumer service.
12:02.0
E, lantad na lantad dito sa nangyayaring presyuhan po sa market na deflection din naman po ng sinatawag po nating supply and demand at least to a certain extent.
12:15.1
Opo. Halimbawa po yung Benguet. Benguet Electric Cooperative. Ang kanilang exposure po ba? 100% talaga USM?
12:24.3
Hindi ko po hawak na yan yung pagkodigo. Pero, ay, sige ko po.
12:28.9
So, ma'am, kung ganyan po kalake sa Luzon.
12:32.0
Ma'am po, kumusta? Gano'n po kalake ang itinaas po sa presyuhan?
12:35.1
At ito po ba, ikang nga ninyo ay nakakatawag sa inyong atensyon?
12:40.3
Opo. Mga sa Visayas po, mga almost 30% po yung in-increase.
12:44.8
And yes, kasama po yan dun sa binubusisi po natin ngayon.
12:49.9
Katulad, may katuwang po kami dito. Nakikipagtulungan po kami din sa Philippine Competition Commission.
12:57.8
Meron po kasi kaming agreement sa kanila na ma-review.
13:02.0
Pag susuporta sa isa't isa. So, katulong naman po namin silang tumitingin dito.
13:06.2
Kung meron pong bahid ng anti-competitive behavior po yung mga nangyayari.
13:11.4
Sige, hanggang kailan po mamang inyong ginagawa pong pag-aalam dito po sa anim na kumpanya po na may mga planta ng kuryente
13:19.4
para malaman po natin na wala pong nangyari dito manipulasyon o hindi magandang gawain sa kanila pong negosyo?
13:28.4
Opo. Umaasa po kami by next week tapos na po yung evaluation.
13:32.0
So, baka mga first week of May, pwede na po kami makapag-report kung ano po yung next steps po natin.
13:39.7
Opo. Sa WSM po mam ngayon, meron na po bang cap ang kanila po maaaring lamang singilin per kilowatt hour?
13:45.6
Meron po tayong, meron po tayong tinatawag nating offer cap at secondary price cap sa WSM.
13:52.2
At isa pa nga po yan sa mga napansin namin itong mga, itong pong halos second week na po tayo na gandong sitwasyon.
13:59.6
Ilang beses po, napakaraming interval.
14:02.0
Nanabi-breach po yung ating cap.
14:04.0
Ibig sabihin, hindi naman po ipapasa sa consumers yung lampas sa cap.
14:07.7
Pero, ibig sabihin po nito ay madaming beses na sumusubok na mag-try mag-bid ng napakataas.
14:17.4
Opo. Ma'am, sorry po. Hindi ko kasi misa maintindihan bakit ang kalakaran sa WSM, kung tama ako o kaya mali ako,
14:28.6
na kung ano yung pinakamataas, yun ang nang susunod.
14:32.0
Opo. Tama po kayo.
14:38.9
Kasi po, ang sistema po ng WSM ay, tawag po natin ay stacking.
14:45.1
So, gumaga po, may mga offers po yung mga planta.
14:47.9
Meron, una-una po, lahat po ng planta required na mag-offer sa WSM.
14:52.0
Gross pool po kasi tayo.
14:53.6
So, hindi pwedeng yung isang planta sabihin niya, hindi na ako mag-offer sa WSM, di diretsyo ako.
14:58.5
Pwede po yun sa power supply agreement.
15:02.0
Na presyohan lang po kayo maninetto. Pero kailangan yung capacity mo yung offer.
15:06.2
Kailangan po kasing makita ng markado, yung kabuuan ng available capacity.
15:11.7
Tapos po, i-match po niya yun sa demand on a five, every five minutes, five-minute market na po tayo.
15:19.8
So, every five minutes, may na-match po yun sa demand.
15:23.1
Lahat po ng kailangang capacity to meet demand, dahil kailangan po palagi balance ang supply and demand.
15:28.9
Yun po yung ipagpapatong-patongin.
15:31.7
Parang Lego blocks, papagpatong-patongin.
15:34.5
So, yun pong pinakahuling capacity, pinakahuling megawatt, para umabot dun sa demand, pumantay yung supply sa demand,
15:41.6
papapasokin po yun ni WSM.
15:44.0
Kung ano po yung presyo ng pinakahuli na capacity na yun, pinakatuktok ng Lego block,
15:50.1
yun po ang magiging presyo ng kabuuan.
15:52.9
Kasi po, ibig sabihin, hindi magbabalansi yung sistema kung wala yung huling Lego block na yun.
15:58.4
So, yun po yung measure ng...
16:01.7
value nung pong kabuuan ng capacity na kailangan po ng system para maging balance.
16:10.2
Kumbaga, sa simpleng paliwan.
16:11.9
Tiyak, if you follow, ano ha?
16:13.9
So, ang example po, no?
16:17.2
Kung tama po itong aking example para maintindihan.
16:19.5
So, kung meron kang isandaan, 100, 100 ng kailangan mo, no?
16:26.0
Takatapos, yung 100 mo, para makumply mo siya, 100.
16:30.7
So, meron kang na...
16:31.7
abot na hanggang 90.
16:34.7
Yung 90 ngayon, may kanya-kanyang presyo yun.
16:38.0
Ngayon, yung panghuli na 10, ha?
16:41.0
Yung pinakahuli na kailangan mo, may presyo siya.
16:44.1
So, kung ano yung presyo nun, yun na ang masusunod sa pangkalahatan po ng 90.
16:50.5
Yun na po yung magiging presyo ng lahat.
16:52.8
Ang siste ho, kung yun ang pinakamahal, yun din ang masusunod.
16:57.6
Usually po, yun na nga po yung pinakamahal.
16:59.8
Kasi po, hindi din naman po...
17:00.9
Yun pong stocking is on a least cost basis.
17:04.9
So, pinakamura yun sa baba, pamahal, pamahal, pamahal.
17:08.7
So, is that correct?
17:14.0
Ganun po ang design po ng mga markets, actually.
17:18.6
Sa mga nakita ko din po sa ibang bansa.
17:21.8
Basta po, market.
17:23.6
Opo, ganun po yung design.
17:26.3
Kasi, if you recall, may pending pang-case sa Supreme Court, right?
17:30.9
Na, hindi ko po alam kung resolved na ito.
17:33.1
Kasi, yun nga ang kinarestyo ng ilang progresibong grupo eh.
17:36.5
Di ba sa kasaysayan po ng Wellgem,
17:39.2
anong pinakamataas mo may sinigit per kilowatt hour, if you recall?
17:44.4
Hindi ko na po maalala.
17:45.3
Pero, yung cap po kasi has been there since, I think, 2013, 2014.
17:51.4
Before the cap, right?
17:53.4
Opo, before the cap talaga pong wild po yun.
17:58.7
kung yan po ang practice sa buong mundo,
18:02.6
tama ho ba yun, ma'am?
18:06.0
Yun na hindi ko rin po maintindihan eh.
18:09.3
Kasi po, ang ano po,
18:12.1
dalawa po yung punto po kung bakit may market.
18:15.4
Una, para po, yun nga po, makita yung kabuuan kung ano talaga yung available.
18:20.1
So, may transparency, may visibility on the available capacity.
18:23.9
But the second value po ng market
18:25.6
is to send price signals.
18:28.7
makita kung ano ba ang kailangang halaga,
18:35.7
ano ba ang halaga ng paggawa ng kuryente sa Pilipinas.
18:43.5
Kaya po, dapat po talaga nangungontrata ang utilities.
18:47.5
Kasi po, ang WSM, hindi po siya talaga dapat yung pinapasa sa...
18:53.0
Yes, sa po ay price signals po talaga.
18:55.2
O yun nga po, kaya po dito,
18:57.1
ang biktima dito,
18:58.2
yung mga cooperatives na walang kakontrata eh.
19:00.9
Kaya sa amin, sa probinsya,
19:03.5
ang mahal ng kuryente per kilowatt hour
19:05.1
kumpara nga sa Meralko rate, right?
19:08.2
Opo, hindi po nakakontrata po yung cooperatives po ninyo.
19:13.5
Sa ilalim mo ba ng batas, ma'am,
19:15.2
hindi nyo maaaring obligahin ang lahat ng cooperatives
19:17.3
na magkaroon po ng kontrata po,
19:20.3
fixed para po sa mga power generators?
19:23.5
Ay, naku sir Ted,
19:25.0
talagang nangangampanya kami.
19:27.3
Dalawang taon na po kami nag-iikot
19:29.2
sa mga electric cooperatives natin.
19:31.3
Sa main grid at sa off-grid,
19:33.4
even sa off-grid area,
19:35.2
para nga po mangontrata.
19:37.6
Katulong naman po namin dyan din yung NEA,
19:40.0
National Electric Education Administration,
19:42.3
na talagang kulitin
19:44.2
yung ating mga cooperative ng mangontrata.
19:48.3
Bakit ba ayaw nila mangontrata in advance?
19:52.2
Iba-iba pong dahilan sila.
19:55.4
Meron pong nagsasabi na wala daw po
19:57.3
kasing nag-o-offer po sa kanila.
19:59.1
Walang nagpa-participate
20:00.2
sa kanilang competitive selection process daw.
20:03.6
Kaya po daw wala silang magkontrata.
20:06.7
baka naman may hindi attractive
20:12.2
o hindi maganda dun sa terms of reference ninyo.
20:15.4
So last year nga po,
20:16.7
naglabas na kami ng parang template
20:19.0
na terms of reference
20:20.4
para uniform po yung ano.
20:24.3
dumami na po yung mga nakakontrata po.
20:28.9
kung ang ideal setup,
20:30.8
gagagaya po ng Meralco,
20:32.6
ano man ang mangyari,
20:33.6
meron ko ng supplier,
20:34.5
ito na ang ating babayaran.
20:35.7
Fix na itong ating kontrata.
20:37.6
Eh kung yung po ideal setup for the consumers,
20:40.3
ba't hindi ginagawa ng cooperative?
20:43.6
what's the wisdom behind it, di ba?
20:48.1
May iba-iba pong ano.
20:52.7
kasi po may mga natanong na din po akong
20:55.3
mga opisyal ng cooperative.
21:00.2
mag-take advantage
21:01.6
ng presyohan sa WSM.
21:04.1
Marunong daw silang magdaro sa WSM.
21:06.4
may oras po sa WSM,
21:08.2
tawag natin off-peak hours,
21:11.3
or negative pa nga yung presyo
21:13.9
kasi po off-peak.
21:15.3
Ang problema nun,
21:17.1
na doon sa peak hours,
21:20.1
ay kaya mo pa rin bayaran
21:21.4
yung presyo na yun.
21:23.0
Medyo tugal na po yun
21:24.9
pag ganun po ang ginawa po kita.
21:28.4
Meron ho bang electric cooperative
21:30.7
na mas mababa ang singil
21:35.3
Meron naman po kaming mga nakita po na gano'n.
21:39.4
Gaano kaya karami yun?
21:41.5
Ay, konti lang po.
21:42.6
Kasi ito po yung mga cooperative na
21:45.1
usually ang kakontrata niya ay
21:47.7
or meron na rin po tayong mga cooperative
21:51.7
na nangontrata sa solar.
21:53.5
Yan po kasi walang fuel cost.
21:55.0
Apo, apo. Renewable.
21:58.0
May tanong ka ba siya?
22:00.6
So, ma'am, mainam nga po ito
22:02.5
na atin po na pag-usapan.
22:03.8
Medyo napahaba lang po ng kaunti.
22:05.9
Kasi nga para mas maintindihan po natin
22:07.9
ang papel po ng ERC
22:09.3
at kung paano nga itong presyohan po
22:13.1
Apo, no problem po.
22:14.5
Salamat din po sa pagkakataon.
22:16.3
Apo, sa uulitin po ma'am.
22:17.6
Salamat po na marami.
22:18.4
No problem po. Magandang umaga.
22:20.0
Apo, thank you si Atty. Mona Lisa Dimalanta,
22:22.9
ang chairperson po ng Energy Regulatory Commission.
22:27.3
At DJ Chacha ngayon
22:30.0
nasa Radyo 5 92.3 News FM
22:32.5
Monday to Friday 6 to 10 AM.
