01:05.0
No, no. January lang.
01:07.0
Wow! Talaga? Gano'n?
01:09.0
Wow! Uy, gano'n pala yun.
01:41.0
May 100,000 lamang yung masabing milyonaryo. Pero sa amin gusto namin puruhan yung bilyonaryo at may humigit kumulan 3,000 na bilyonaryo sa Pilipinas.
01:53.0
Kaya hindi kaming nagulat sa datos pero syempre magagalit ka pa rin kasi nakita mo ang tindi ng kahirapan ngayon, tindi ng problema.
02:01.0
Sorry sir, check ko lang yung figures. Ilan po kaming bilyonaryo?
02:06.0
Mga 3,000 ang kwenta namin. More or less 2,150 na bilyonaryo. Pero grabe kung may hindi pagkapatay-pantay sa lipunang Pilipino, maging sa lahani ng mga bilyonaryo may hindi pagkapatay-pantay rin.
02:24.0
Kasi bagamat may pinagsamang yaman sila ng mga more or less 8.2 trillion, yung pinakamahirip na bilyonaryo nasa 1 o 2 billion lamang ang kanilang yaman. Pero yung pinakamayaman na bilyonaryo nasa umaabot na mga 400, 500, 600 billion piso.
02:42.0
Kaya may di pagkapatay-pantay rin sa hanay nila.
02:47.0
Ipapansin ko yan kasi pag naglalaro kami ng polo, golf, underwater hockey, medyo ganun ang tingin nila sa akin medyo mababa. Kasi ako ang pinakamahirap na bilyonaryo. Joke lang po yan.
03:00.0
Ano ang pinakamahirap yan? Kasi ang kailangan mo yan ang speedo na swimsuit at...
03:30.0
... yung maintenance, yung pakain sa kanila, yung physical service nila. Mukhang polo talaga yung talagang pangmayaman.
03:39.0
Yung nilalaro ko po. Maubos pera mo. Ano lang nagsusunod lang ng pera walang mapaglagyan. 3,000 ang mga bilyonaryo base sa datos ng Yvonne Foundation.
04:02.0
Pero ito sinasabi natin dito, is it time to actually tax the super-rich? Kung sakal-sakali pa paano?
04:33.0
Ang palaging sinasabi ng gobyerno wala kaming pere. Medyo ang hirap isipin na walang pera kung may trillion-trillion piso na essentially nandyan na pwede buwisan na hindi naman nila binibwisan.
04:46.0
Kung usapin ng napapanahon, dati pang napapanahon kasi hindi tama na may ganoon kasi konsentrasyon ng yaman na gagimitin mo para makialam sa politika.
04:56.0
Ang isang underlying doon, yung mga political players na yan, yan ang mga milyonaryo-bilyonaryo ng Pilipinas, ginagamit ang kanilang yaman para huwakan ng politika ng bansa.
05:10.0
So sa amin sa justifikasyon na kailangan ng pondo ng gobyerno para tulong na binaryong Pilipino, dapat buwisan ang mga bilyonaryo. Ikalawa para mabawasan ng kahit na konti yung sobrang laking kapangirihan nila na ginagamit nila para dirhin ang politika natin, sana buwisan naman natin.
05:28.0
Mahirap siya, mahirap talaga pero para sa amin mas mailim na pag-usapan siya ngayon. At sa kalaunan pag may lakas na ingin mula sa baba baka maputupad din naman siya.
05:58.0
Di nila kailangan ng pera. They want power. If they control the power and that same power is the one that would want to tax them, why would you legislate against your own interest? So paano, how do you even get the ball rolling sa ganyan?
06:28.0
So para sa amin hindi ibibigay ng mga nasa poder yung ganoon klaseng reforma. Kailangan talaga ng ingay at pinakamahalaga lakas mula sa baba. So para sa amin how to get the ball rolling, tuloy-tuloy magpalakas sa baba, tuloy-tuloy maghanap ng mga aliyado sa loob ng Kongreso.
06:58.0
Long shot? Oo naman, long shot talaga sa ngayon. Pero lalo siya may long shot kung di natin itrabaho ngayon para sa kalaunan magiging mas malaki ang chance na may patupad siya. Para sa amin mahabang laban ito pero kung di umpisahan ngayon, para di tama isusuko natin ang ekonomiya at politika natin, kami lamang nang hihilan.
07:28.0
Q2. Dito sa pag-aaral ng Yvonne Foundation, ano yung detaly niyan? Ano yung nitty-gritty? How exactly would you tax the rich?
07:58.0
So sa Forbes nga, isang foreign publication na nakapaglabas ng estimates na ang pamilyang si May P820B, si Manny Villar P830B, si Ricky Razon P890B. Nung sinilatan namin ang Forbes para tanungin ang methodology nila, ang sabi nila pinakamarami sa pagkuwenta nila ay actually yung pag-aari sa mga kumpanya, mga shareholdings at ilang mga medyo ma-estimate nila ng financial asset.
08:28.0
So para sa amin, mas mainam actually kung gusto nang mayaman, hindi lang actually yung financial asset nilang bubisan, sana din actually yung real property nila, yung mga garang kotse, yung mga painting na P15-20M, alas at iba pa, yung mga kabayo nyo, sir Christian, sana magustuhan din yan.
08:59.0
Pero again para sa amin hindi yung dapat hadlang ipatupad, yung dapat ipatupad. So yung simple mechanics niya, 3 steps naman actually yung pagbibis. Identify kung magkano ang bubisan, kung magkano yung taxable wealth.
09:12.0
Balanse, may pagkuwenta ng assets ng isang mayaman. Bawasan ang utang niya kung may mortgage o maliit na utang, punin ang net worth niya, i-compute ang taxable wealth. Tapos para sa amin, ang simple, as in dito lang ang proposal namin, 1% sa yaman nagpas P1B, 2% sa yaman nagpas P2B at 3% sa yaman nagpas P3B.
09:36.9
Sa ganoon kaliit na pagbibis sa kanila more or less halos kalahating P1B pwede kitain dito sa P3B. So step 1, identify ano yung taxable wealth. Step 2, siyempre i-enforce siya.
09:51.9
I-enforcement kailangan bumakin ngayon ng government, all the range yan from administrative bagay ng pagkuwenta, pato-action ng buwis pag-collect sa kanya, yan ang second step.
10:06.8
Step 3, may maliit na possibility na aalisin ang pera sa ibang bansa o tatago sa ibang bansa. Kung ganoon, ang mga mekanismo pwede mag-powder ng exit tax kung i-renounce mong citizenship mo, imposible naman kasi hindi itong yaman nila, pwede mag-powder ng exit tax.
10:21.7
Pero para sa amin pwede sa kanyang proposal sa limbawa ni Stiglitz, Nobel Prize Stiglitz winner yan, at ilang mga global tax experts na may global wealth database. Para kahit saan ang pera mo pwede busan siya.
10:37.6
Sa amin ang 3 steps na yan hindi siya madali pero lalong-lalong hindi naman tama na hayaan ang konsentrasyon ng ganoon klaseng yaman, papatakbe ng politika, tapos yung may hirap sabihin sorry wala akong pera para sa inyo, depende lang sa bariyan namin na matitira sa pagkatapas ng infrastructure, pork barrel, confidential funds.
10:57.5
Sige na nga kung may kalabisan bibigyan namin sa may hirap, medyo dapat banggayan ang ganoon klaseng action."
11:10.4
Economic team ni Duterte, mahilig sila sa talimino ng game-changing, simplify, pero ang ginawa nila binawasan ng buwes na may yaman sa pamagitan ng train law, binawasan ng coincidental nga.
11:30.3
Pinasabad yung train law, oligarkiya, Henry C, John Gokongwe, may ilang namatay, nakatipid sila sa estate tax doon. Pero actually pati yung income tax sa may yaman, unless nandun ka sa bracket na 10-12M a month, bawas ang kita mo.
11:48.2
Kung meron kang P8M kada buwan, bawas ang bayad mong income tax. So nagbawas ng buwes sa may yaman under the train law, nagbawas ng buwes sa mga kumpanya under the create law, ang corporate income tax.
12:03.1
Nevertheless, supportado namin ang pagbawas ng buwes sa mga micro-small enterprises. Pero yung mga large corporations na di kailangan ng ganoon klaseng tax breaks, may P70-80B kada to na binibigay sa kanila.
12:18.0
Q1. So from 30% naging 25%? A1. Yes po, for mga large corporations. Tama ang ginawa nila 20% yung tax for small and medium enterprises. Pero sa to lang may gitka lahati ng buwes na binibigay sa corporate income tax galing sa malaki enterprises.
12:36.9
Kaya sa amin yung binigay na tax break na yun, parang nabagit mo nga kanina, pahirapan humingi ng pera para tulungan ang mga ordinarong Pilipino, ayuda, dole out, pupunahin ka pa. Pero yung dole out para sa kumpanya, parang narachadder ang sulog ng ilang linggo. Medyo may problema sa proseso at diwa ng sistema ng pagbubwes natin.
13:02.8
Q2. So labi lang yan? A1. Yung labi lang yan normal yan. Pero yung labing na sinasabi ko, yung mga oligarkiya na may hawak ng mga kongresista na inaalagaan nila over the years. In-sponsor sa mga trips, pag naka-vacation, naka-congressional break, binibigyan ng pabaon, pang-shopping. Totoo po yan, hindi po ako nag-i-invento dahil nakausap ako mga congressmen na umamin.
13:32.8
... Mismo yung mga kongresista natin maraming yan na actually negosyante rin sila. At alam na rin naman natin, 3 sa 5 pinakamalaking partido politikal ang nagpapatagos sa kanila, 3 sa 10 pinakamayaman Pilipino, si Manny Villar, Ricky Nelson at si Ang.
14:02.8
... So yung mga negosyante nakopo na actually sa Senado, sa Kongreso ngayon."
14:32.8
... Sa amin ang lakas ng loob ng IBON at ilang tumutulak ng klase mog-proposals, tagmumula sa pag-iisip hindi sila dapat payagan na gawing ganito lang ang sistema sa pag-ibwis. Kasi habang binabawasan ng buwis na mayayaman, nagbabalikat ang buwis mahirap at middle class. Sa amin mali-mali talaga yan, kaya tinataas ang VAT, kaya in-expand ang coverage ng VAT, kaya gustong-gusto ang excise tax sa produktong petrolyo at ibang mga consumption taxes...
15:02.8
... Kasi alam nila mga Pilipino ordinaryo walang choice kundi bayarin yan. So para bigyan lang lusot, hindi nalalabanan pero nasasakasaan. So para sa amin...
15:32.8
... Ang ordinaryong manggagawa, miski bagsa ka ng katotak na taksyan, mag-iingay lang yan kung may cellphone or social media pero what can they do? Yan ang masakit na katotohanan dito."
16:02.8
... Ang best example right now ang real estate senators natin na ginamit ang ponda ng gobyerno para magpagawa ng kalsada, tren. So binilin mo rin ang lupa, talagang lulobo ang halimbawa.
16:32.8
... Talagang lupa nila kasi alam nila kung saan gagawin ang kalsada. Lumaki ng lima, sampu, dalawampung beses talaga ng lupa."
17:02.8
... In what context? Mga pasok yan ng ilang oras talaga nagsusunod ng kilay, to crunch the numbers, paano palagyan yung negosyo. In that sense, hardworking sila. Pagod sila, baka less family time, etc.
17:17.4
... Pero kung yan ang kalakaran ng pagod, ang hirap kumparahin sa pagod ng kaminero, maglupa, karaniwang obrero. And more than that sinasabi nyo nga, kahit naghirap sila sa pagtatrabaho ang mahiyaman, paano ba lalo lumobo? Yan ang problema sa Pilipinas, kahit gaano kahirap ang gawin mong pagtatrabaho, hindi lahat mabibigyan ng opportunity to actually grow. Because the system is the problem."
17:47.4
... At sa amin sobrang mahalaga yung punto na yan na siyempre lahat na nagkatrabaho may karapatan sa bunga na kanyang pagkatrabaho pero kailangan masapol natin. Yung mga mahiyaman yan, di naman yung maman, sa sariling nilang namang. Parang laging mo sila sa isla na wala ang mga manggagawa, wala ang mga mag-asaka, wala ang nagkatrabaho, wala ang binibenta nila ng produkto, di naman sila yaman.
18:10.4
... Hindi lang yan dahil sa sariling pagod at pawis nila. Nakadubog sila sa isang sistema at dapat ikagalit natin lahat, bakit sobrang nakakonsentra sa iinan lamang yung yaman na yan?
18:41.4
... Alam niyo ba yung pinakamaraming konsentrasyon ng yaman sa Pilipinas ay P140,000 lamang. So yung pagsamo lahat ng yaman ng isang ordinaryong Pilipino kung may bahay man siya, yung kotse niya, yung appliances niya, yung median wealth kung saan pinakakonsentra yung mga tao sa spend ng yaman, P140,000 lamang kumpara sa P130B ni Manny Villar."
19:08.4
Q1. Bakit hindi ang disparity?
19:39.4
... Kung sakali may kita sa darating ng buwan. Pero yung ganoon klaseng konsentrasyon ng yaman minimum siguro, lalo na kung galing sa pagod at pawis ng maraming tao, dapat ibalik naman at yung gobyerno nila makakagawa noon.
19:52.4
... Of course maganda yung corporate social responsibility, good corporate citizenship, may hangganan yan. Di ko makakalimutan ito noong pandemya. Di ba noong pumutok ng 2020 ang daming good corporate citizens naglabas ng pondo? Kinumpute namin yan.
20:23.4
... Hindi na siya depende sa field ng mga may yaman na tumulong o hindi. Parang buwis ka, alway, i-contribute niyo sa gobyerno."
20:32.4
Q1. Anong closest example ng taxing the rich elsewhere in the world na pwede natin makakuna ng leksyon?
20:41.4
A1. Maganda example ngayon ang Switzerland kasi nandi naman si Pangulong Marcos ngayon. Switzerland may humigit kumulang 4% katumbas ng GDP ang kinikita ng Switzerland sa wealth tax.
21:03.4
Kung i-compare sa Pilipinas siguro abot ng mga at least P300-400B ang katumbas yan sa Pilipinas.
21:12.4
Sa amin, good example ang Switzerland kasi hindi naman nahulog mula sa langit ang wealth tax nila. Nagmulayan sa mahabang proseso na pinakalakas nila ang demokrasya sa kanilang mga cantons, may kultura, may paghitiwala ang mga tao na kung magbayad silang buwis, magamit sa tama. So medyo naipundi rin sa mahabang panahon.
21:33.4
So may wealth tax nila ngayon. At sa amin tutuong nabawasan ang wealth tax sa mundo. Pero again sa World Economic Forum, nung pumutok ang pandemya ng 2020, even sa mga online forums ng World Economic Forum, pinag-usapan ang wealth tax.
21:49.4
Kasi yung logic niya napaka-solid. Kung kailangan ng gobyerno ng pera para mag-respond sa pandemya, kung kailangan ng sino ang gobyerno na mag-respond sa pangailangan ng mga mamayan, bakit hindi galawin itong naka-imbact na pondo na hindi naman pinakakitaan ngayon at hindi naman kailangan at hindi naman magamit ng ilang milyong generasyon na mga pamilya na yan.
22:10.4
So mismo sa Switzerland, good example siya of a successful wealth tax na ilang dahan-dahan pinapatupad yan. Secondly, even sa World Economic Forum, pinag-usapan ang wealth tax nung kasagsagan ng pandemya. Yung mga proposals niya, umiikot siya.
22:24.4
So right now si Png. Marcos, baka isa din sa mga attend niya mga session ay mali natin pag-usapan yung pagbibwis or being good tax payer.
22:54.4
Anyway, maraming salamat Mr. Sunny Africa. Mukhang nasayahang kayo sa discussion.
23:53.4
A1. Parang wala siya nitiwala sa economic managers niya kasi yung official estimate ng economic team 6-7% so on average 6.5%. Iba pa siyempre yung international agencies so sa baba pa. Siguro feel niya, hindi ko alam.
24:11.4
Baka mali yung basa. Bising-bising yung pangulo siyempre ang dami ng mga meetings sa Switzerland. Akala kasi ng mga tao, sarap lang yan. Siyempre sarap pero kung seryusohin mo yung kailangan hindi ka magmukhang tanga sa forum na yan.
24:28.4
So hindi madali yan.
24:49.4
Sana makapal yung baon nila kasi malamig daw sa Switzerland ngayon. Mas malamig para noong December. Okay, maraming salamat Mr. Sunny Africa. Nakikita naman po namin kayo.
25:03.4
Sige po. Thank you. Salamat. Thank you. Good night.
25:33.4
Maraming maraming salamat po.
